म हुर्केको आँगन !

लगभग सँगसँगै जन्मेका हौं हामी, मात्र एक वर्षको कान्छो हुँ’ला म क्लव भन्दा । हुर्कने क्रममा मैले आफ्ना जीवनका सात वर्षहरु (वि.सं २०५६–०६२) प्रत्यक्ष रुपमा क्लवको नजिक रहेर बिताएँ । ती सामिप्यताका मिठा, सुन्दर अनि अविस्मरणिय क्षणहरु अझपनि मेरा मन मष्तिष्कमा सुनौलो तबरले पोतिएका छन् । मैले सुनेको क्लव मेरो काका (रेशमराज शर्मा घिमिरे) को घरमा थियो । मैले देख्दा भने यो गोविन्द पराजुली दाईकहाँ पुगिसकेको थियो । तर मैले भोगेको क्लव क्रमशः तत्कालिन ज्ञानभूमि प्रा.वि., सागर दाई (विन्दुसागर पराजुली) को घर हँुदै अहिले सुन्दर प्रकृति उद्यानको हाताभित्र सम्म पुगेको छ । यी विभिन्न क्षणहरू बीचको क्लवको अवस्थालाई नजिकबाट बुझ्ने, भोग्ने र यी चरणहरुमा आफूलाई एक जिम्मेवार सदस्यको रुपमा प्रस्तुत गर्ने मौका पनि पाएँ मैले । यस दौरानमा धेरै तिता मिठा अनुभवहरु रहे ।

ज्ञानभूमिमा साधारण सभाका दिन कार्यसमितिमा बस्ने सदस्य नपुगेर घर घरमै खोज्दै हिँड्नुपरेको थियो । त्यति खेरै हाम्रो कार्यालय बसेको कोठा भत्काइ त्यहाँ पोखरा बहुमुखी क्याम्पसको लागि पक्कि भवन बनाउने जानकारी दिइयो ।  तब क्लवलाई त्यहाँबाट सागर दाईको घरको एक कोठामा खुम्च्याउन बाध्य भएका थियौँ हामी । तर पछि क्याम्पस त्यहाँ नबनेर नयाँ बजारका महेन्द्र उच्च मा.वि परिसरमा बन्न पुग्यो । ज्ञानभुमिबाट बाहिरिसकेका हामी न त्यहि फर्कन सक्यौं न सागरदाइको धन्सारमा खुलेर रमाउन । क्लवका बैठकहरू तत्कालिन अध्यक्ष विष्णु दाई (विष्णुराज पराजुली) को पसलमा गरिन्थ्यो । पछि बैठक पनि बस्न मिलोस् भनेर धन्सार गोबर र रातोमाटोले लिप्दा अनुहार र जिउका कपडा रातै बनाएर निस्कँदाको हाँस्यास्पद क्षण अहिले पनि याद आउँछ ।


बालमन्दिर छेउमा पार्क निर्माण गर्नु पूर्व र निर्माण गर्न थालेपछिका संघर्ष पनि कम थिएनन् । नेपाल बाल संगठन कास्कीको तत्कालिन समितिमा बैदामका सोभियत बहादुर कुँवर सभापति थिए । बालमन्दिरको प्रयोगमा नआएको  स्कुल देखि उत्तर पट्टि पर्ने भिर छेउको जग्गा पार्क निर्माणको लागि क्लबको तर्फबाट माग्न जाँदा ठाडै अस्विकार गरियो । त्यस पछिका दिनमा बाल संगठन प्रति हाम्रोे चासो झन् बढेर गयो भने हामी स्थानीयबासी र समिति बिच धेरै बौंद्धिक झडपहरु पनि भए । तत्कालिन बाल संगठन समितिमा स्थानिय व्यक्तीको सदस्यता अत्यन्त नगण्य थियो । कारण एउटै यो थियो कि हरेक वार्षिक साधारण सभा गोप्य रुपमा सम्पन्न हुने गर्थे । जसको जानकरी खुला सूचनाबाट हुन्थेन् । स्थानीयलाई सदस्यतामा प्राथमिकता प्रदान नगरि लुकीछिपी आफ्ना मातहतका बाह्य मान्छेलाइ मात्र सदस्यता प्रदान गर्ने तत्कालिन समितिको निति हामीलाइ मन परेको थिएन ।  त्यसैले स्थानीय व्यक्तिहरूले पनि सहज रुपमा संगठनको सदस्यता पाउनु पर्छ भने नयाँ मुद्दा हामीले अघि सा¥यौं ।

तत्कालीन समितिको गलत निति विरुद्ध आवाज उठाउन क्लबको सक्रियतामा हस्ताक्षर संकलन अभियान सुरु गरियो । त्यस आवाजलाई बाल संगठनको केन्द्र सम्म पु¥याइयो । अन्तत, जित हाम्रै भयो । बाल संगठन केन्द्रीय समितिले कास्कीको तत्कालिन समिति खारेज गरिएको निर्णय गरे लगत्तै साधारण सभाको माहोल बन्यो । चुनाव भयो ।  स्थानीय मानीसहरुकै जित भई बाल संगठनको नयाँ समिति बन्यो । हामीले पार्क निर्माणका लागि जग्गा पनि पायौं । क्लबले आयोजना गरेको बृहत् भेलाले मेजर चन्द्र बहादुर पुनको संयोजकत्वमा पार्क निर्माण समिति बनायो । स्थानीय व्यक्तिहरूकै सक्रियतामा पार्क निर्माण पनि सम्पन्न भयो । क्लवको कार्यालयलाई त्यस पार्कको हाताभित्रको भवनमा पू¥याउन पाउनु हाम्रा लागि ठूलो उपलब्धि थियो ।

क्लवमा महिलाको सहभागिता वि.सं. २०५० पछि अत्यन्तै न्यून थियो । २०५५ पछि यो संख्या त झन शुन्यमा नै पुग्यो । २०६० ताका महिला सहभागिता बढाउनका लागि क्लबले स्थानीय स्तरमा पत्राचार गर्ने निर्णय ग¥यो । उक्त पत्रचार पछि भएको किशोरीहरुको उत्साहजनक सहभागिताले हामीलाई हौस्याएको थियो । त्यसको लगत्तै नेपाल परिवार नियोजन संघ कास्कीका बरिष्ठ शाखा प्रबन्धक उमेश राज पराजुलीले क्लबलाई यौन तथा प्रजनन् स्वास्थ्यसम्बन्धी कार्यक्रम संचालन गर्ने अवसर प्रदान गर्नुभयो । सदस्यहरुले विभिन्न तालिम तथा गोष्ठीमा भाग लिने अवसर पाउन थाले पछि क्लव प्रति अन्य युवाहरुको आकर्षण ह्वात्त बढ्न पुग्यो । ने.प.नि संघ संगसंगै नेपाल एड्स निवारण संघ, सहभागितात्मक विकास केन्द्र, महिला मिलान समूह आदी सँगको सहकार्यमा क्लवले धेरै रचनात्मक कामहरु गर्ने अवसर पायो ।  साँच्चै नै संस्थागत विकासका अग्रगामी पाइलाहरु थिए ति ।
             समग्रमा भन्दा क्लवलाई मैले के दिन सके त्यो त मलाई थाहा छैन तर मैले क्लवबाट धेरै अनुभवहरु बटुल्न पाएँ । क्लबमा नलागेका भए कि त म किताबको किरो मात्र हुन्थे, कि फजुलमा समय खेर फाल्ने लफङ्गो केटो । क्लवमा लागेर नै मैले आफ्नो व्यक्तित्व विकास गर्ने मौका पाएँ । मैले नाटक लेख्न, त्यसमा खेल्न पनि यहिं बाट सिके । त्यसले मलाई एफ.एम.मा कार्यक्रम गर्न पनि सघायो । नाटक लेख्ने यहि सीपले अहिले मलाई एन्टेना फाउन्डेसन नामक गैर सरकारी संस्थासम्म डो¥याएको छ । क्लवबाट पाएका यी अनुभवहरु अहिले मेरा लागि मार्ग दर्शक बनेका छन् । म यो कुरा गर्वका साथ भन्छु कि म जन्मेको घर नदीपुर मार्गमा भए पनि म हुर्केको आँगन भने सूर्योदय क्लव नै हो । उमेर बढ्दै जाँदा जति जति म बूढो हँुदै जाउँला, क्लव उति उति तन्नेरी हुँदै जाओस् ।
अन्त्यमा,

फलोस् फूलोस् सूर्याेदय, चुमोस् विकास टाकुरीमा
चेतनाले जोश ल्याओस्, युवाहरुका पाखुरीमा
यही मेरो शुभकामना !
( ०५८,०५९,०६१ सालमा कार्यसमिति सचिव बन्दाको अनुभव क्लबको रजत वर्ष स्मारिकामा प्रकाशित)