Skip to main content

बा ! काठमाण्डौं बिरामी छ

बा आरामै हुनुहोला । रुघाखोकी बाहेक मलाइ अरु ठिकै छ । बरु आमाको ग्याष्टीक कस्तो भो कुन्नी हिजो जनै पुर्ने छोरो घराँ मुख देखाउँन आन भनेर दुःख नमान्नु होला । के अर्नु याँ कामको माचामाच ऐले साल पनि पोर झै न घर आउन पाइयो न जनै लाउन पाइयो । बिहान बेलुकी दाल भात खाइयो सक्किगो चाडबाड ।
 आज गाइजात्रा दिन । तपाइ त्यहाँ भोक झोक रोग र शोकले मरेकाहरुको सम्झनामा निकालेका गाइजात्रा हेर्दै हुनु होला । म त याँ सरकार बनाउनका लागि भइरा राजनैतिक गाइजात्रा हेर्दैछु । कैले कस्को धोति फुस्कन्छ कैले कस्को टोपी फुस्कन्छ भरै नहुँदो रैछ । कैले माओवादीले हावा खाने कैले काँग्रेसले कावा खाने । जे भानी चेपुवामा तपाइ हामी ।

भन्न त डाडुले कुटेको श्रीमान तरकारी थप्दा तस्रन्छ भन्छन तर खै यहाँ त कहिल्यं त्यस्तो भएन । जनताले नेतालाइ झपार्नु झपारे हपार्नु हपारे कतिलाइ त कोपारे पनि । सम्झाए बुझाए उनका अगि आफ्ना आँखा रुझाए पनि । तर आखीराँ उइ भो । बाह्रवर्ष कुकुरको पुच्छार ढुङ्गामा हाल्यो ढुङ्ग्रै बाङ्गो । कुर्चीकै लडाइमा जुग बिताउँने भए यीनले । उबेलाँ ज्ञानेन्द्र सापले नेताहरुलाइ फुटबल बनाएर राजनैतिक मैदानमा पेनाल्टी हिर्काउँदा उनेरु जनताकै आङ्ना आएर पछ्छारीएथे । लखतरान परेका तिनलाइ हामीले जुस पेलेर तङग्रायौं सडकमा ओराल्यौं र सदनमा उकाल्यौं पनि । ऐले उनै हामीसंग टेँडीए बाङ्गीए र जलकुम्भी बनेर लोभ र लालचमा झाङ्गीए । अब त पुरै नाङ्गीन मात्र बाँकी छ ।
बा तपाइलाइ सात साल छ्यालीस साल र छपन्न सालमा ज्ञान भएझै मलाइ पनि ऐले आएर छर्लङ्ग भो । जति चिप्ला चाप्ला कुरा गर्छन उति काला चिल्ला कार चढ्छन । कार पनि काला मन पनि काला । तपाइ हामी सधै तल माथि उक्लने केाहि उनका भतिजा कोहि उनैका साला । बिरुद्धमा बोल्यो कि ज्यान जाला भन्ना डर । यस्तै अचम्मको छ यहाँ को कानुन र शासन पनि । अब हेर्नुसन जसको शक्ती छ उसलाइ कानुन लाग्दैन । तपाइ हामीलाइ भने ठाउँ ठाउँमा कानुन लाग्छ ।
मेहनत मजदुरी गरेर खाँदा देखि खाएको जाँदा सम्म कानुनले समात्छ हाम्लाइ । कसैले यहाँ फोनबाट धम्काएर रकम असुले पनि भएकै छ सित्तैमा मागेर हसुरेनी भएकै छ । रड भाला चलाएर छाला तार्देनी भाुकै छ बङ्गरा गनेर झर्देनी भाुकैछ । याँ त न कर्मचारी न पत्रकार न ड्राइभर न कलाकार बल हुनेले कुट्न पाइन्छ कुटे पछि पनि कार्वाहीमा नपरि छुट्न पाइन्छ । काठमाण्डौंको कुरा गरि साध्य छैन बा साच्चै बिरामी भाुछ यो ।
नेपाल घायल निगम आयल निगम बन्न नसक्दा हर पटकको डायलमा टेलिकमको नेटवर्क जस्तो पेट्रोल पम्प स्वीच अफ भएको जानकारी मात्र पाइन्छ । आयल बाड्न तयार भएका दुइ चार पम्पमा पनि साउनको सोमबार पशुपतिको दर्शनमा लागेका भक्तजनको लाइन जस्तै भिड हुने गर्छ । मानौं सबै साथमा पुजाको थाली हैन पेट्रोलको टेङ्की खाली लिएर पम्प पुज्ने पालो कुरीरहेका छन । बिच बिचैमा प्रहरीका लाइन सैनीकका लाइन नेताका लाइन जनताका लाइन धेरै लाइन लाग्ने गरेको छ याँ । दादागीरी देखाउँनेका एउटा लाइन ग्यालीन बोक्नेका अर्का लाइन सोझा मान्छेका सोझा लाइन बाङ्गा मान्छेका बाङ्गा लाइन, कोही पल्सारु कोहि साइनु । हर रात हर दिन मेलै लाग्ने गर्छ । जमा र भिडको त के कुरा यो बीरामी काठमाण्डौंका रोगि मान्छे हामी प्रचण्ड घाम र ट्राफीक जामको चपेटामा सार्वजनिक यातायातमा यात्रा गर्दा ब्वाइलर कुखुरा झै भएका छौं । मानौं हामीलाइ साइकलको डण्डीमा उँधोमुन्टो झुण्डाएर मृत्युदण्डका लागि लगिँदै छ । वा मानौं हामीलाइ होलसेलका सामान झै गोदाम तर्फ लगिँदै छ । जहाँ पाता कसेर बाँधीन्छ अनि बाकस भित्र खाँदीन्छ । असह्यै भैसक्यो अब त ।
बा यो काठमाण्डौं हर बिहान चियाको चुस्की र धुँवाको ठूस्की सँगै देश बिरामी भएको समाचार पढ्ने सुन्ने र हेर्ने गर्छ । कर्णालीको बाटो पहिरोको ढुङ्गा र माटोले रोकियो पुर्वकॊ सडकमा बन्दको गन्ध बढ्यो तराइमा बाढी पहाडमा भोकमरि सीमामा लुटपाट र चन्दा आतंकले सास्ती सोफी खाँदा धोतीन टोपी मिस रिस नेपाल प्रतियोगिताको बिरोधमा जुलुस यस्तै यस्तै धेरै समाचारहरु हर दिन हुरीका पात पतिङ्गर झै हुर्रेर आउँने गर्छन यहाँ । तर देशभरिका समाचार चाख मान्दै हेर्ने यो काठमाण्डौं आफै भित्र पौंडि खेलि रहेकी ढलमतिको कथाका बारे अनभिज्ञ बन्न खोज्छ । सास फेर्ने निर्जीवीहरुको यो बस्तीमा भोक भएका झोक बोकेका तर भोजन विहीनहरुको कथा नथापाुझै गर्छ । सर्टिफीकेटका खात बोकेर दुइहात जोड्दै दिनरात शहरमा टहलीनेका कथा । बिदेश जाने वाहान खोज्न यजुकेशन कन्सल्टेन्सी र म्यान पावर कम्पनीमा लाम लाग्नेका कथा । थुप्रै कथाहरु छन यहाँ थुपै रोगहरु छन यहाँ । जसबारे काठमाण्डौं बेखबर बन्न खोजिराछ ।
बा याँ त सब असुरक्षित छन । सब त्रसीत छन । घरमै छिरेर डाक्टरकी छोरीको अपहरण भयो भन्ने सुन्याछु । तपाइ हामीले जीताएका नेताहरुले संवीधान हैन काठमाण्डौंमा घर बनाउने सुरसार कस्याछन भन्ने सुन्याछु । घर भएकाले पनि कोठाभाडा बापत पाउँने भत्ता बुझे रे भन्ने सुन्या छु । नयाँ नयाँ खबर छन उपराष्ट्रपति ले हिन्दीमा बोले बिद्यार्थीहरुले सडकमा टाएर पोले । तै पनि आफंै ठिक भन्दै झाँले मुख खोले । क्या काइदा कुरो हैन त बा म्याद सकिएका मन्त्री पनि श्रीमती बोकेर ओलम्पीक तिर कुलेलाम ठोके । यता ओलम्पीकमा कुस्ती खेल्न जानेहरु एरपोर्टमै कुस्ती खेले जान खोज्नेलाइ रोक्न खोज्नेहरुले पेले अन्तीममा प्रहरी गएर ठेले । तपाइ सुन्दा फुरुङ्ग म भन्दा दङ्ग यहाँको यस्तै छ रङ्ग बा । थुप्रै कुराहरु छन यस्ता बा जो तपाइलाइ न भनेर साध्य छ न सुनाएर सकिन्छ । बस यत्ति बुझ्नुस काठमाण्डौं साच्चै बिरामी भएको छ ।(Published in Kantipur Lett to Editor, 2065-05-1)



-भवसागर घिमिरे
पोखरा-३ नदीपुर
हालः अर्थशास्त्र विभाग त्रिवि कीर्तिपुर
sagarbhaba@gmail.com

Comments

Popular posts from this blog

मोबाइलको साटो पुस्तक

बाल मनोविज्ञानमा आधारित भएर लेख्नु आफैमा जटिल र चुनौती पुर्ण छ  । त्यसैमाथि सबै भन्दा सरल बनाउँनु पर्ने विषय पनि यहि रहेछ । बाल मस्तिस्कको सोचाइको धरातल फराकिलो बनाउँने  प्रयास म सधैं जारी नै राख्नेछु । बालबालिकाहरुलाइ आज राम्रा पुस्तक पढ्न दिँदा भोलीका दिनमा उनीहरुले रचनात्मक काम गर्न सक्छन् । हामी सबैले पढ्ने र पढाउँने बातावरण बनाउँन मद्दत गरौं । मेरा यी रचनाहरुमा चित्र कोरेर सुन्दर बनाइदिने नागरिक दैनिकका Dewen दाई र Yuwak जी, भाषामा सघाउने Shekhar दाई अनि प्रकाशनमा ल्याउँने Sangrila Book का Mani जीलाई धेरै धेरै धन्यवाद । म अछाम नपुगेको भए सायद यो बालकथा अाउँदैन्थ्यो होला । सन् २००९ मा Room to Read Nepal को कथा कार्यशालामा नअटाएको भए सायद 'हाम्रा खेलहरु' का बारेमा उबेला बाल कविता फुर्दैन्थ्यो । सधै‌ झै, छोराछोरीको हातमा मोबाइलको साटो पुस्तक दिउँ । उनीहरुका आँखा र दिमाग झनै तेजिलो हुनेछन् । अघिल्ला तीन कृती... माथिका तीन पुस्तकहरु ' पाठीलाई स्वेटर, भान्छामा चुट्किला, देउता खुशी हुनुभयो' तलका पुस्तक पसलहरुमा यस अघि नै आइसकेका छन् । नयाँ पुस्तक...

जाडोका चिसा उखान टुक्का

बिस्तारै बिस्तारै बढ्दै गरेको जाडोले विहान धेरै अबेर सम्म पनि हामीलाई बिस्तारामा सिरक भित्रै रोक्न सक्छ । झ्यालका पर्दा घामले नखोली कन हामी आफै खोल्न तम्सन पनि गाह्रो हुन्छ । विहानै तातो चियाको गिलासलाई ओठले चुम्न पाउँदा मात्र हात गोडा चलमलाउन थाल्छन् । अझ एका विहानै काममा जानु पर्ने वा कलेज जानु पर्नेलाई त जाडो कहिल्यै नआए हुन्थ्यो झै हुन्छ । यस्तो कठ्याङ्ग्रीने जाडोको बेलामा हाम्रा उखान टुक्काहरू कसरी बांगिने गर्छन्, यसबारेमा केही प्रसंग तल छ । तपाइलाई यो जाडो मौसम भरि न्यानो घामले माया गरोस शुभकामना ! जाडोले कामेको गोरुलाई बोरा ओढाउन सकिन्छ, सिरक ओडाउन सकिन्न अनिकालमा बिउ जोगाउनु, चिसोमा जिउ जोगाउनु चिसोले समाएको मान्छेलाई, आइसक्रिमले पनि लखेट्छ अर्काको आंङमा गन्जी लगाएको देख्ने, आफ्नो आंङमा जकेट लगाएको  नदेख्ने ? हिटरले पोलेको मान्छे, राइस कुक्कर देख्दा तर्सन्छ  थर्मस फुटे, तातो लुटे खाइ न पाइ, लेदर जकेट लाई  काम पाइनस छोरो, मोजामा आइरन लगाइ

भाइबहिनीसँग भेटघाट

‘‘चश्म खोलेपछि मात्र किताबमा भएको राइटरको फेस तपाइसँग मिल्छ । हजुरले किन कथा लेख्नुहुन्छ ? पाठीलाई स्वेटर मैले दुइ कक्षामा पढेको बेस्ट बुक हो । मेरो घरको ढोकामा सधैं बिरालो आउछ । मैले दूध दिन्छु । यसको पनि कथा हुन्छ ? हाम्रो लागि अझै धेरै कथा लेख्दिनु है । अब कहिले आउनु हुन्छ ?’’ कक्षा तीनमा पढ्ने नानीबाबुका कलिला बोलीले फूलजस्तै गरि मनमा छोए । 'लेखकसँग अन्तरक्रिया'मा आफ्नो पुस्तक ‘भान्छामा चुट्किला’ बाचन गर्न र कथा लेखनका बारेमा बताउन उनीहरूको विद्यालयमा पुगेको थिएँ । हामीले यस पुस्तकका चित्रकार Yuwak Shrestha लाई पनि सम्झियौं । नानीबाबुहरूले दुई कक्षामा मेरो अर्को पुस्तक ‘पाठीलाई स्वेटर’ पनि पढेका रहेछन् । लगभग ८० जना नानीबाबुका माझमा कथाबाचन गर्न र हराउन पाउदा नयाँ कथा बुन्ने उर्जा मिलेको छ । अवसरका निम्ति युलेन्स स्कूल ललितपुर र शिक्षिका मिना लुइटेल जीलाई धेरै धेरै धन्यवाद । अब चाँडै स्वतस्फुर्त रूपमा केही सामुदायीक विद्यालयमा कथा बाचन गर्ने र बुन्ने कला साट्न पुग्ने योजना बनाएको छु । ज्ञान बाँडे पक्कै बढ्दछ, नबाँडे सर्लक्कै घट्दै जान्छ । #childrensbooks #nepalichildren...